Księżna Dobrawa – Matka Chrzestna Polski – to jedna z pierwszych rzeczywistych postaci naszej historii.

Dzięki Niej odmienił się nie tylko świat naszych praojców … ale i nasz świat. Dobrawa jako “matka chrzestna” – to dla nas też idea, poprzez którą chcieliśmy jeszcze raz dokonać refleksji nad … jakoś udokumentowanymi wydarzeniami z początku dziejów Polski i Polaków.

Pięć filmów to pięć najważniejszych zagadnień wpisanych w czas, którego magiczną datą jest rok 966, czyli przyjęta przez nas Polaków data Chrztu naszego księcia Mieszka I, data Chrztu Polski.

Naprawdę jednak wiemy tylko, że chrzest był, że wydarzenie to odbyło się ponad 1000 lat temu, najprawdopodobniej około Wielkiej Nocy, gdzieś pomiędzy 963 a 967 rokiem. Nie wiemy, gdzie wydarzyło się to na pewno … może w Niemczech ?  – w Ratyzbonie?, w Magdeburgu?, czy w Quedlinburgu? Jeśli zaś w Polsce, to może w Gnieźnie, na Ostrowie Lednickim czy w Poznaniu? 
A jak wyglądał taki chrzest …? Wiele pytań, na które nie ma jednoznacznych, pewnych, opartych na dowodach odpowiedzi. W większości są to domysły historyków, którzy wciąż dyskutują i ścierają się na temat swoich teorii i hipotez, na swój sposób interpretując pozostałe z tamtych czasów nieliczne dokumenty.

Kolejne narzucające się pytania to — jakim człowiekiem był Mieszko I i co sprawiło, że ochrzcił się z całym swoim plemieniem. Skąd to plemię wyszło lub skąd przywędrowało, że w tak niedługim czasie, na niewielkim obszarze wokół Gniezna powstało kilka silnie obwałowanych grodów, zbudowanych według techniki nieznanej tu wcześniej. Kim był ten Mieszko, skoro na trwałe opanował obszar wielokrotnie większy, niż miał jego ojciec, sięgając granicą Bałtyku. Wziął sobie, za żonę, księżniczkę czeską z rodu Przemyślidów. I czy to ona sprawiła, że przyjął chrzest, czy był to tylko zamysł polityczny? Tego dziś już nigdy pewnie się nie dowiemy. Domyślamy się jednak, że i jej działanie i polityka mieszały się w umyśle Mieszka … Przyjaźń z cesarzem na pewno była nad wszelkie emocje i kalkulacje, ale też wpływ Dobrawy bagatelnym być nie mógł, skoro pisali o tym kronikarze niemieccy, czescy … a i do czasu jej śmierci Mieszko szanował pokój z Czechami. Dopiero gdy zmarła, najechał ich, odrywając Przemyślidom Śląsk i Małopolskę.

 A jaka była księżniczka Dobrawa? I o niej, mimo różnych wzmianek, niewiele wiemy. Przybyła do Mieszka z kraju, który znacznie wcześniej zetknął się z kulturą chrześcijańską w wersji rzymskiej i bizantyjskiej. Czechom też dane było posiadać swoistą dla siebie postać chrześcijaństwa przedstawionego w języku rodzimym, słowiańskim. W rodzie jej nie brakowało brutalnych i krwawych incydentów, które kończyły się jednak u stóp ołtarza, a ofiary szybko stawały się świętymi nowej wiary. Czy Dobrawa była stara i brzydka, czy też młoda i piękna…? Najprawdopodobniej była wykształcona, ale na ile znała się na polityce, by wspomagać w niej męża? bądź sterować nim, w imię wyższych celów … Czy może była jedynie uległą białogłową, jak najchętniej i najczęściej przedstawiało się kobiety tamtych czasów …?

A Mieszko, czy decydując się na przyjęcie chrześcijaństwa, domyślał się lub wprost wiedział, że wraz z nową religią otrzymuje na raz, w jednej chwili, cały dorobek cywilizacyjny starożytności i średniowiecza? Bo na pewno zdawał sobie sprawę z politycznej wartości tego kroku. Wiedział, że w ówczesnych warunkach, w Europie, można było, żeby przetrwać, być tylko silnym, suwerennym księstwem — państwem chrześcijańskim, albo zostać podbitym plemieniem, siłą włączonym w granice większego mocarstwa — silnego wówczas Cesarstwa Ottonów. X wiek w Europie — to czas kształtowania się sił, wpływów i tożsamości narodowych i państwowych, to czas, gdy budował się sięgający współczesności, polityczny wizerunek tego kontynentu.

Niewiele jednak istnieje dokumentów dających nam jako taki obraz tamtego świata. W Polsce nie zachowało się praktycznie — nic. W okresie rozwoju i rozkwitu zaś — za  Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Mieszka II — musiało być wytworzonych i sprowadzonych dokumentów bardzo wiele — i budynków i wystroju i ksiąg, w których też zapisywano wydarzenia i daty. Wszystko, co wiemy, to niestety głównie z zapisków i z kronik obcych oraz naszych, znacznie późniejszych. Powstawały one z odpisów istniejącego kiedyś, zachowanego gdzieś — pewnie w Krakowie — oryginalnego dokumentu, który potem zaginął. Dlatego też praca historyka, badającego tamte czasy, niekiedy porównywana jest do pracy detektywa — ze strzępów informacji i nielicznych śladów próbującego złożyć, ciągle niejasny, prawdopodobny obraz wydarzeń.

To, co przerwało jednak do dziś, daje dobre świadectwo o czasach i ludziach kiedyś tutaj żyjących. Wiemy, że nie byli oni prostymi dzikusami. Byli przezorni, twórczy, ciekawi świata i silni — duchem, ciałem i mieczem. Dzięki temu stworzyli państwo, które mimo upadków przetrwało ze swoistą kulturą, duchowością i wolą przetrwania już przez 1000 z okładem lat.