Prof. Stanisław Rosik – historyk, mediewista

Uniwersytet Wrocławski

W ramach cyklu refleksji historyków „Król nie umiera nigdy…” prof. Stanisław Rosik analizuje dziejowe okoliczności koronacji Bolesława Chrobrego. Pokazuje, jak mocno Polska była już wtedy zakorzeniona w kulturze i duchowości chrześcijańskiej Europy oraz jak idea królewskości wykraczała poza sam akt koronacji.

Prof. Stanisław Rosik prezentuje okoliczności historyczne czasów koronacji Bolesława Chrobrego.

Dowiadujemy się, że świat ówczesnej Polski – przynajmniej wokół władcy i jego współpracowników – był w pełni europejski, a kształt tej Europy wyznaczało chrześcijaństwo. Już Mieszko I rozumiał znaczenie tego świata, przyjmując chrzest i włączając swoje państwo w krąg cywilizacji Zachodu. W takim duchu wychował się również Bolesław Chrobry.

Przełomowym momentem był rok 1000, kiedy Gniezno stało się na chwilę centrum chrześcijańskiego świata. Do grobu św. Wojciecha przybył cesarz Otton III, który wówczas skupiał w swoich rękach władzę świecką i miał istotny wpływ na władzę duchowną. Nałożył na głowę Chrobrego koronę, ogłaszając go równym innym monarchom Europy – była to jednak koronacja symboliczna, bez namaszczenia (choć tego nie możemy stwierdzić z całkowitą pewnością). Od tej chwili Chrobry stał się reprezentantem całej Słowiańszczyzny w świecie chrześcijańskim, a Polska znalazła się wśród politycznych potęg ówczesnej Europy.

Profesor Rosik zwraca także uwagę na inne znaczenie pojęcia „król”. Z jednej strony to namiestnik Chrystusa na ziemi, z drugiej – jak wynika z Kroniki Galla Anonima – nie budziło wątpliwości, że polscy władcy od początku byli postrzegani jako królowie, nawet przed oficjalnym namaszczeniem. Nie sam akt koronacji był więc najważniejszy, lecz świadomość królewskości obecna w społeczności skupionej wokół władcy. Korona i namaszczenie były jedynie zewnętrznym znakiem dzieła Bożego, które dokonało się wcześniej – symbolem odwiecznego przekonania, że władza królewska pochodzi z rodu i z Bożej woli. Koronacja zaś stanowiła polityczne potwierdzenie tej prawdy wobec tych, którzy mogliby ją kwestionować.