Biała energia w Rosko
Biała energia – to energia odnawialna, pozyskiwana z energii wody.
Ma przede wszystkim olbrzymie znaczenie w kontekście ekologicznym, gdyż ogranicza emisję zanieczyszczeń do środowiska.
Największym producentem energii z wody jest Norwegia, która uzyskuje tą drogą aż 98% swojej energii elektrycznej. Polska na jej tle wygląda bardzo skromnie, bo do 2017 roku energetyka wodna odpowiadała jedynie za 1,5% produkcji energii elektrycznej w naszym kraju. Znaczący wpływ na to ma fakt, że nasze rzeki mają mały spadek wody, a więc niewielka jest energia kinetyczna wody, która wykorzystywana jest do generowania energii elektrycznej.
Nie mniej okazuje się, że w niektórych przypadkach rozwiązaniem może być patent sięgający aż starożytności. Jest to tzw. śruba Archimedesa, której odkrycie przypisuje się właśnie greckiemu filozofowi i wynalazcy Archimedesowi z Syrakuz, choć prawdopodobnie była znana już w starożytnej Babilonii. Jest to prosta i mało awaryjna konstrukcja, idealna dla wolnych i spokojnych rzek. Zbudowana jest ze stalowej otwartej albo zamkniętej rury, wewnątrz której umieszcza się wirnik w kształcie śruby. Urządzenie instaluje się pod kątem, w taki sposób, by dolny koniec rury znajdował się w niższym zbiorniku wodnym, a górny w wyższym. Dzięki grawitacji woda z górnego zbiornika przepływa przez śrubę, powodując jego obrót. Liczba obrotów śruby w takim przypadku jest dość niewielka dlatego, aby napędzać generator, najczęściej potrzebna jest przekładnia zwiększająca obroty.
Na rysunku prezentujemy schemat, pokazujący zasadę działania śruby Archimedesa.
![Turbina Archimedesa - budowa i zasada działania (źródło: By Pesymista (Own work) [CC BY-SA 3.0 http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons)](https://www.o-nauce.pl/wp-content/uploads/2020/06/1488892182_turbinaarchimedesa-zasadadzialania.jpg)
Turbina Archimedesa – budowa i zasada działania (źródło: By Pesymista (Own work) [CC BY-SA 3.0 http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)], via Wikimedia Commons)
Co istotne, wolno obracająca się turbina Archimedesa jest również bezpieczna dla przepływających przez nią ryb, więc zbudowana na jej bazie elektrownia nie ma negatywnego wpływu na przyrodę, a cały obiekt nie zakłóca krajobrazu.
Wykorzystanie tego prostego urządzenia sprawdza się w małych elektrowniach wodnych, w sytuacjach gdy budowa tradycyjnej elektrowni byłaby bądź niemożliwa, bardzo kosztowna, a przede wszystkim niekorzystna dla środowiska.
W 2014 roku jedną z pierwszych tego typu w Polsce i największą w Europie była Mała Elektrownia Wodna na Noteci w Rosku koło Wielenia, gdzie zostały użyte właśnie turbiny Archimedesa. Instalacja składa się tam z 6 turbozespołów ślimakowych o mocy 60 kW każdy. Łączna moc elektrowni wynosi więc 360 kW. Elektrownia została zaprojektowana i wykonana na wysokość spadu wody 1,72 m. przy przepływie instalowanym 30 m3/s (5 m3/s każdy turbozespół). Średnica jednej turbiny wynosi 3,2 m. Wodę z elektrowni odprowadza kanał energetyczny, odtworzony w całości, o długości 550 m. Szacowana roczna produkcja energii odnawialnej określona została na ok 2 000 MWh. ( na podstawie informacji z http://www.mewrosko.pl/).
Elektrownia została uruchomiona 15 czerwca 2014 r., a my byliśmy świadkami jej budowy. Oto krótka, filmowa relacja z montażu turbin na jazie na Noteci, zarejestrowana w dniach 10-17 III 2014 r. kamerą timelaps oraz w maju tego samego roku, gdy montowane były generatory, a następnie w listopadzie, gdy elektrownia działała już na pełnych obrotach.
Projekt „Budowa małej Elektrowni Wodnej na rzece Noteci, gm. Wieleń” otrzymał dotację ze środków Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007- 2013 w ramach Priorytetu III „Środowisko Przyrodnicze” Działanie 3.7 „Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii”.
Polecane artykuły
Śnieżycowy Jar
Śnieżycowy Jar – rezerwat przyrody założony w 1975 roku dla ochrony jednego z nielicznych w Wielkopolsce (i w ogóle na niżu polskim) stanowiska śnieżycy wiosennej (Leucoium vernum).
Eksperymenty z ciekłym azotem i ciekłym helem
Doświadczenia z tlenem lub azotem w stanie ciekłym są zawsze ekscytujące. Mamy do czynienia przecież z czymś bardzo specyficznym. W eksperymentach z ciekłym helem zaś zaczynają się dziać zdarzenia — zwyczajnie niemożliwe. Ciekły hel otwiera dla nas świat fizyki kwantowej.
Różnorodność biologiczna – Cykl – Edycja I
Jednym z organizmów żywych, który jest ważną częścią różnorodności biologicznej Ziemi, jest drzewo. Na nim, przede wszystkim skupiliśmy, się realizując cykl dotyczący bioróżnorodności.
Czysta energia
Z pojęciem energii związany jest współcześnie zespół zagadnień dotyczących jej źródeł, produkcji, przesyłu, handlu i wykorzystania w wielu przestrzeniach ludzkiej codzienności. Połączone są z nią zagadnienia technologii jej wytwarzania, transportu i racjonalnego...