Tytus hr Działyński

Historia, Wideo

Dokument historyczny — prezentujący biografię jednego z najszlachetniejszych arystokratów Wielkopolskich. Stworzył on, w swoim pałacu, specyficzny skarbiec kultury, któremu udało się przetrwać do naszych czasów.

 

Tytus Działyński

hrabia, (ur. 24 grudnia 1796 w Poznaniu, zm. 12 kwietnia 1861 w Poznaniu)

Polski arystokrata, działacz polityczny, mecenas sztuki, wydawca źródeł historycznych.

Był synem Ksawerego Działyńskiego i Justyny z Dzieduszyckich. Początki wykształcenia odebrał w domu, dalsze nauki odbywał w Berlinie i w Paryżu, a później kształcił się w szkole politechnicznej w Pradze. Po powrocie z pasją porządkował archiwum i księgozbiór w rodzinnym Konarzewie. W 1826 r. przejął dobra kórnickie.

Za udział w Powstaniu Listopadowym, przez władze pruskie pozbawiony został majątku, więc do 1838 r. przebywał w Małopolsce. Po powrocie przystąpił do przebudowy kórnickiego zamku, w którym kontynuował gromadzenie zbiorów bibliotecznych i muzealnych. Systematycznie powiększał zbiory starodruków i rękopisów oraz prowadził ożywioną działalność wydawniczą, publikując głównie źródła historyczne. W okresie Wiosny Ludów 1848 r. aktywnie włączył się w działania insurekcyjne, za co był więziony przez Prusaków.

Był jednym z założycieli, a w latach 1858-61 prezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W latach 1841-46 był posłem na sejm prowincjonalny, natomiast w latach następnych wielokrotnie wybierano go na posła do sejmu pruskiego.

Działyński poświęcał wiele uwagi rozwojowi polskiego rzemiosła, przemysłu, gospodarki i zagadnieniu ekonomicznego rozwoju kraju, gdyż tu widział środki mające podtrzymać narodowość polską. Sam szkolił własnym kosztem polskich rzemieślników, urządzał wystawy polskich wyrobów i pokazy ogrodnicze. Był jednym z założycieli i prezesem Towarzystwa Przemysłowego.

Utworzył w Kórniku park, w którym aklimatyzował różne gatunki drzew i krzewów, nierosnące na ziemiach Polski, a czynił to z myślą o przyszłej uczelni rolniczej.

 

 

Film

Bardzo rzadko w naszej historii, określonemu dziełu sprzed wieków, które dodatkowo ma wartość materialną, udało się przetrwać do teraźniejszości w prawie pełnej formie takiej, jaką sobie umyślił Jego twórca.

Tytus hr. Działyński był inteligentnym dobrze wykształconym młodzieńcem w momencie, gdy trafił do Puław. Miał opodal niewielki majątek. Miał zapał, by służyć sprawie polskiej, której nie było już wtedy na mapach świata. Miał honor i wstyd. Chciał coś zdziałać, by odrobić głupoty i zdrady szlachty polskiej, która za czasów jego ojca i dziada postradała Ojczyznę i pierwotne swoje szlachectwo.

Trafił do miejsca, które stworzyła księżna Izabela Czartoryska dla takich właśnie jak on — błyskotliwych, z werwą, zdolnych do heroicznych czynów. W Puławach mieli nabierać ogłady, wrażliwości, rozwijać inteligencję, rozpalać ducha narodowego. Mieli przeżywać świat jakoby sprzed rozbiorów, by nie zapomnieć, jaką była Rzeczypospolita. Mieli uczyć się, czym było szlachectwo polskie. W Puławach Tytus odnalazł swój cel. Przylgnął do księcia Adama, w którym upatrywał przyszłego króla dla odrodzonej Polski. W Puławach znalazł żonę — Celinę z Zamoyskich (najlepszą partię, jaka mogła mu się trafić, a przy tym — co rzadkie w tamtych czasach — pokochali się i stała się też jego przyjaciółką do śmierci).

W Kórniku, który odziedziczył, z wielką wytrwałością zrobił to, czego nauczył się od Księżny Izabelli, lecz w bardzo swoisty, męski sposób. Zbudował Bibliotheca Patria – zamek do mieszkania, lecz przy tym także ogromną skarbnicę pamiątek narodowych. To Tytus wymyślił, że zbiór ten, ma służyć wszystkim Polakom. W czasach, w których wydawać by się mogło, że jest to niemożliwe, zbiór ten przechował on dla syna, syn dla wnuka (po córce Tytusa Jadwidze). Wnuk zaś, realizując „testament” dziada, przekazał – po odrodzeniu się Polski – cały majątek narodowi … i służy on nam wszystkim, do dziś.

rycina ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN

Film zrealizowany dzięki wsparciu:
Powiatu Poznańskiego i Fundacji Zakłady Kórnickie  

          

 

Polecane artykuły

Władysław hr. Zamoyski – Pan z Wielkopolski – władca Tatr

Władysław hr. Zamoyski – Pan z Wielkopolski – władca Tatr

Dokument historyczny, pokazujący człowieka oraz to, co zrobił. Bez widowiska, które bywa interesujące, ale zwykle prezentuje tylko jakąś wizję, nie dotykając prawdy. Tu ważne są dokumenty i bohater — trudny, bo o chwałę niedbały, który zostawił nam wszystko, co miał, siebie zaś skrywając.

czytaj dalej
Powstanie Wielkopolskie – Zdobycie Ławicy

Powstanie Wielkopolskie – Zdobycie Ławicy

Film dokumentalny o najważniejszej bitwie Powstania Wielkopolskiego w okolicach Poznania w nocy z 5/6 stycznia 1919 roku. W wyniku tego zwycięstwa Polacy zdobyli na lotnisku w Ławicy i Winiarach większą ilość sprzętu lotniczego w postaci rozmontowanych i zakonserwowanych samolotów bojowych. Stały się on wkrótce zaczątkiem polskiego lotnictwa.

czytaj dalej
Polska Kokarda Narodowa

Polska Kokarda Narodowa

W symbolice międzynarodowej najważniejszym znakiem identyfikującym państwo w gronie innych jest herb państwowy. Herb to znak utworzony z godła umieszczonego w polu tarczy herbowej.

czytaj dalej
23
5
3
4