Skrzypce – osobliwości tworu doskonałego

To tym razem filmowa  –  i na pewno już kolejna próba zastanowienia się, dlaczego skrzypce uchodzą za przedmiot doskonały.

Film powstał w kontekście i w trakcie XII Międzynarodowego Konkursu Lutniczego im. H. Wieniawskiego, który odbył się w 2011 r., w Poznaniu. Przewodnikami po świecie skrzypiec są w nim polski lutnik Tadeusz Słodyczka oraz członkowie międzynarodowego jury – lutnicy i muzycy. Jest w nim pokazana sztuka lutnicza oraz ogromna ilość muzyki H.Wieniawskiego, w doskonałym wykonaniu.

Film „Skrzypce – osobliwości tworu doskonałego” to  kolejna próba wyjaśnienia, jaka jest tajemnica tego przedmiotu, który łączy w sobie dwa rodzaje sztuki – plastykę i muzykę? Jeden artysta tworzy je … i są piękne. Inny artysta je użytkuje — gra na nich — i tworzy dodatkowe piękno, interpretując je jednocześnie. Skrzypce niepiękne w kształcie, niepiękne, choć w pełni wykonane pod względem plastycznym — najczęściej nie grają tak, by chciało się ich słuchać.

Skrzypce — wszystkie – są bardzo do siebie podobne. Często, gdy nie wyglądają tak, jak przysłowiowe Stradivariusy, podnosi się krzyk muzyków: „ależ Stradivarius tak nie robił”… i znów lutnicy robią je, jak 400, 300 lat temu.
Dlaczego więc w świecie, w którym można wszystko zmierzyć, policzyć, zbadać tak wnikliwie, że określa się struktury atomowe materiałów i gdzie wszystko robią wszystko robiące komputery — skrzypiec, grających pięknie, nie udaje się zrobić w fabryce, tylko kupuje się je u artysty lutnika?

Dlaczego w końcu w świecie, w którym tak trudno o ideał, w którym manifestuje się indywidualizm i nazywanie sztuką wszystkiego, co się komu podoba — skrzypce robi się zawsze tak samo? Dlaczego każdy ich egzemplarz jest inny, choć bardzo podobny do sąsiedniego i dlaczego mówi się o jakiejś tajemnicy? A w końcu, dlaczego mówi się, że mają one to coś, co człowiecze i nieodgadnione — czyli mówi się „o duchu” instrumentu? Jest też coś innego jeszcze, o czym kiedyś mówili znawcy tematu, a co dziś dociera do niewielu — to “ton” skrzypiec. Nad nim można pracować. Jest ukryty w obrobionym ręką artysty drewnie, a muzyk musi go odczytać, odnaleźć i wydobyć poprzez muzykę. Skrzypek musi współpracować ze swoim instrumentem, musi go poznać, zrozumieć a skrzypce muszą poznać skrzypka. Wydaje się też, że to doskonałość muzyki określa wartość instrumentu, którym są skrzypce. Choć dla wielu twórców biorących udział w filmie sam materiał, z którego powstają doskonałe instrumenty, musi już brzmieć jak muzyka. To struganie drewna, cisza wypełniona myślami lutnika są dodatkowym tworzywem muzycznym naszego filmu.

Muzyką, która dopowiada odbiór treści filmu, są przede wszystkim zinterpretowane kompozycje Henryka Wieniawskiego.
Film powstał w kontekście XII Międzynarodowego Konkursu Lutniczego im. H. Wieniawskiego, który odbył się w maju 2011 r., w Poznaniu.
Przewodnikami po świecie skrzypiec są w filmie polski lutnik Tadeusz Słodyczka i członkowie międzynarodowego jury konkursu – lutnicy i muzycy.

W filmie występują:

Andrzej Wituski — Dyrektor Międzynarodowych Konkursów im. H. Wieniawskiego,

prof. Andrzej Łapa — prorektor Akademi Muzycznej im. I.J. Paderewskiego,

Tadeusz Słodyczka — lutnik,

Benedykt Niewczyk — lutnik,

Członkowie jury Międzynarodowego Konkursu Lutniczego im. H. Wieniawskiego:

Roger Hargrave — przewodniczący jury,

prof. Roman Lasocki,

Patrick Robin,

Wojciech Łukasz,

Jan Spidlen,

Joseph Grubaugh